منظور از تکثیر گیاهان آپارتمانی چیست؟
بسیاری از ما به داشتن یک باغچه کوچک در داخل خانه و در کنار پنجره ها یا نورگیر های دیگر خانه علاقه بسیاری داریم. با این حال گاهی اوقات ممکن است عواملی مانند بالا بودن قیمت گیاهان آپارتمانی نسبت به بودجه ما، باعث ایجاد محدودیت هایی در خرید گیاهان بیشتر شوند. یکی از بهترین راه حل ها برای زیاد کردن تعداد گلدان ها، تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل است. به این ترتیب می‌توانید یک گیاه را در چند گلدان مجزا پرورش داده و تعداد گلدان ها و گیاهان آپارتمانی خود را افزایش دهید و باغچه خانگیتان را بزرگ‌تر کنید. در ادامه با گل بیار همراه باشید تا به بررسی روش ها و نکات تکثیر این گیاهان بپردازیم.
تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل نسبتا ساده است و درصد موفقیت آن بالاست. گیاهان بر خلاف اغلب موجودات زنده دیگر، توانایی رشد و تکثیر و در نهایت ساخت یک جاندار مشابه از یک مجموعه سلول را دارند و بسیاری از آن ها را می‌توان از روش های تولید مثل غیرجنسی تکثیر نمود. به عنوان مثال اگر از یک تکه از برگ گیاه مراقبت های لازم به عمل آید، همین تکه برگ می‌تواند به طور کامل یک گیاه جدید به وجود آورده و در خاک ریشه بزند.
با این حال تکثیر گیاهان ممکن است در صددرصد مواقع موفقیت آمیز نبوده و گیاه شما رشد نکند. با این حال با تمرین و ممارست می‌توانید تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل را یاد گرفته و گلدان های خود را زیاد کنید.
توجه داشته باشید که تمام روش های تکثیر، مناسب همه انواع گیاهان نیستند و باید روش مناسب برای تکثیر هر گیاه را بیاموزید. به این ترتیب نیازی به پرداخت هزینه های بالا برای خرید گیاهان جدید نخواهید داشت و تنها کافیست یکبار از هر نوع گیاهی که به آن علاقه مندید بخرید و سپس خودتان آن را تکثیر کنید.
روش های تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل
برای تکثیر گیاهان آپارتمانی روش های مختلفی وجود دارد که می‌توانید بر اساس نوع گیاه و امکانات خود روش مناسب را انتخاب نمایید. توجه داشته باشید که اگر در این کار کم تجربه هستید ممکن است در دفعات ابتدایی، خطا ها و مشکلاتی در حین کار رخ دهد و گیاه کاشته شده جوانه نزند. نگران این موضوع نباشید و به تمرین خود ادامه دهید تا مهارت لازم در هر روش را به دست آورید.
1-قلمه زدن ساقه یا شاخه
یکی از شناخته شده‌ترین و بهترین روش های تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل، روش قلمه زدن ساقه یا شاخه گیاه است. در این روش نیاز است بخشی از ساقه گیاه و یا یک شاخه که گلی روی آن نیست را جدا کرده و در خاک جدید بکارید. به این ترتیب ساقه می‌تواند در خاک شروع به رشد نموده و ریشه های جدید تشکیل دهد.
برای بریدن ساقه یا شاخه گیاه توجه داشته باشید که حتما قیچی باغبانی شما کاملا تمیز و ضدعفونی شده باشد. این کار را با ملایمت انجام داده و به شاخه های دیگر یا گل و ریشه آسیبی وارد نکنید. ساقه را از محل رویش برگ های تازه ببرید و پس از جدا کردن ابتدا برگ های روی ساقه را بریده و سپس ساقه را در خاک جدید قرار دهید. نیازی نیست ساقه از خاک بیرون بماند و بیشتر طول آن را باید در خاک قرار دهید.
در اغلب گیاهان باید بلافاصله بعد از بریدن شاخه یا ساقه آن را در خاک بگذارید تا هیچ گونه آلودگی به خود جذب نکند و تازه بماند. البته در برخی گونه ها مانند کاکتوس نیاز است ساقه چند ساعت تا یک روز بیرون از خاک بماند و سپس وارد خاک جدید شود.
بنابراین برای انجام تکثیر گیاهان از طریق قلمه زدن ساقه یا شاخه، حتما خاک و گلدان جدید را از قبل آماده کنید و در حین انجام کار ساقه بریده شده را روی میز و زمین قرار ندهید. بر اساس نوع گیاه یک ساقه یا شاخه 10 تا 15 سانتی متری می‌تواند برای تشکیل گیاه جدید مناسب باشد.
از جمله گیاهانی که می‌توان با روش قلمه زدن ساقه یا شاخه آن ها را تکثیر نمود عبارتند از:
- پیرگیاه
- یوکا
- سلمک
- پوتوس
- بگونیا
- درخت ساقه ذرتی
- درخت اژدها
- و غیره
2-قلمه زدن برگ
قلمه زدن برگ، روش دیگری برای تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل است که بسیار ساده و آسان انجام می‌شود. در این روش نیز باید مانند روش قلمه ساقه، با قیچی تمیز و ضدعفونی شده، بخشی از برگ بزرگ یک گیاه یا یک برگ کامل از آن را جدا نموده و در خاک جدید یا آب قرار دهید.
در این روش برگ جدا شده باید چند ساعت تا نهایتا یک روز در هوای آزاد بماند تا محلی که برش از آن انجام شده خشک شود و در خاک پوسیدگی ایجاد نکند. توجه داشته باشید که محل قرارگیری برگ در هوای آزاد را به خوبی تمیز کنید و آن را روی یک دستمال نو و شسته شده قرار دهید.
پس از آماده شدن برگ، آن را به صورت ایستاده در داخل خاک یا ظرف آب قرار دهید تا ریشه بزند. از آنجایی که برگ گیاهان توانایی فتوسنتز دارند، باید بیشتر قسمت های برگ از خاک یا آب بیرون باشند و تنها بخش کمی از آن به عنوان تکیه گاه درون خاک قرار بگیرد تا ریشه بزند.
از جمله گیاهانی که می‌توان با روش قلمه زدن برگ تکثیر نمود عبارتند از:
- زامیفولیا
- کاکتوس تعطیلات
- بنفشه آفریقایی
- گیاه یشم
- اچوریا
- بگونیا
- و غیره
3-کاشت بذر گیاهان
از دیگر روش های تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل، کاشت بذر گیاه است. این روش بسیار ارزان قیمت بوده و نیازی به خرید گیاه اصلی ندارد. با این حال زحمت و صبر بسیاری زیادی برای انجام آن لازم است و ممکن است موفقیت صددرصدی نیز نداشته باشد.
برای کاشت بذر باید خاک خوب و آبیاری صحیح و کافی متناسب با نیاز هر گیاه داشته باشید و سپس منتظر بمانید تا بذر ها جوانه بزنند. پس از بیرون آمدن جوانه ها از خاک و رشد اولین برگ ها، لازم است نحوه مراقبت خود را تغییر داده و نور کافی برای گیاه را فراهم کنید.
در مراحل بعدی رشد نیز نیاز های گیاه به مرور دچار تغییراتی می‌شوند که لازم است نحوه مراقبت خود را با آن ها وفق دهید. همچنین تعداد گیاهان آپارتمانی که می‌توان از طریق کاشت بذر پرورش داد کم است و مهم‌ترین این گیاهان عبارتند از:
- داوودی
- مرغ بهشتی
- نخل مرداب
- ژربرا
- و غیره
4-پاجوش
روش محبوب دیگر برای تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل، استفاده از پاجوش یا پاگیاه در گیاهان آپارتمانی است که این ویژگی را دارند. پاگیاه یا پاجوش، گیاه کوچکی کاملا مشابه با گیاه اصلی است که به مرور از کنار بدنه اصلی گیاه مادر رشد می‌کند.
این پاجوش در ابتدا اندازه کوچک و ریشه های کمی دارد و به گیاه مادر وابسته است، اما با گذشت زمان خودش ریشه زده و می‌تواند به تنهایی نیز رشد کند. بنابراین در گیاهانی که پاجوش دارند، می‌توانید پس از گذشت مدتی از رشد پاجوش و کمی بزرگ و ریشه دار شدن آن، با چاقو یا قیچی استریل شده، پاگیاه را از گیاه اصلی جدا نموده و در یک گلدان جدید بکارید.
این روش معمولا درصد موفقیت بالایی دارد. در صورتی که به خوبی صبر کرده باشید تا پاگیاه رشد و ریشه کافی داشته باشد، می‌توانید آن را در خاک جدید قرار دهید تا شروع به رشد کرده و تبدیل به گیاه بزرگی همانند گیاه مادر شود.
از جمله گیاهان آپارتمانی که می‌توان از طریق پاجوش تکثیر کرد عبارتند از:
- آلوئه ورا
- پیله‌ای قاشقی
- گلدان نقره‌ای
- آچوریا
- تیلاندزیا
- هاوورتیا
- تاج کمالی
- و غیره
نتیجه گیری
در این مطلب به بررسی تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل و روش های آن پرداختیم. روش های دیگری نیز برای انجام این کار وجود دارد. توجه داشته باشید که تمام گیاهان آپارتمانی را نمی‌توان با روش های گفته شده تکثیر نمود و رشد و پرورش آن ها به شرایط گلخانه‌ای یا روش های دیگری نیاز دارد.
بنابراین پیش از بریدن و جدا کردن برگ و ساقه هر گیاه برای قلمه زدن و یا جدا کردن پاجوش هر گیاه، به خوبی درباره آن تحقیق کنید و بررسی نمایید که آیا این گیاه امکان رشد از این طریق را دارد یا خیر. همچنین اگر در مراحل اول، گیاهان جدید شما رشد نکرده و ریشه نزدند، ناامید نشوید و به تمرین خود ادامه دهید.
سوالات متداول
1-آیا زمان گرفتن قلمه از گیاه مهم است؟
بله، اگر قصد قلمه گرفتن از ساقه و شاخه گیاه را دارید، بهتر است در صورت نرم بودن ساقه از اواسط فصل بهار تا اوایل فصل تابستان این کار را انجام دهید. همچنین برای قلمه گرفتن از شاخه های سخت، اواسط پاییز تا اواسط زمستان توصیه می‌گردد. ساعات اولیه صبح نیز زمان بهتری برای جدا کردن بخش های مختلف یک گیاه است، زیرا در این ساعات گیاه تازگی و طراوت بیشتری دارد.
2-آسان‌ترین روش برای تکثیر گیاهان آپارتمانی در منزل کدام است؟
آسان‌ترین روش می‌تواند گرفتن پاجوش و قلمه زدن برگ و ساقه گیاهان باشد. روش های متعدد دیگری نیز برای تکثیر گیاهان وجود دارند که ممکن است الزامات انجام آن در منزل وجود نداشته باشد و یا احتمال موفقیت آن ها پایین بوده و مراحل دشواری نیاز داشته باشند.
3-چقدر زمان میبرد تا قلمه ها رشد کنند؟
ریشه زدن یک قلمه بر اساس برگ یا ساقه بودن آن و همچنین نوع گیاه، ممکن است دو تا چهار هفته به زمان نیاز داشته باشد. بنابراین باید صبور باشید و تمامی مراقبت های لازم را به درستی انجام دهید تا قلمه فضای کافی برای رشد ریشه داشته باشد و با آبیاری بیش از حد، خاک آن اشباع نگردد.
